Deze Blog verscheen eerder (18 maart 2025) bij Loo van Eck op de website.

Je staart naar je lege Word-document. Je leidinggevende heeft je gevraagd om een speech voor haar te schrijven. Eentje die mensen raakt. Beweegt. Ze misschien zelfs van mening doet veranderen. Maar je inspiratie is ver te zoeken. De juiste woorden lijken maar niet te komen. Nadat je voor de zoveelste keer driftig op backspace hebt geklikt, besluit je het anders te doen. Je vraagt ChatGPT om hulp. Maar … is het gebruik van AI wel zo’n goed idee bij het schrijven van een speech?

We vroegen expert Bob de Ruiter om zijn gedachten hierover op papier te zetten. Bob werkte eerder als speechschrijver in de Tweede Kamer, op het ministerie van Buitenlandse Zaken en in het bedrijfsleven. Hij schrijft nu speeches voor uiteenlopende opdrachtgevers. En leert andere mensen hoe zíj een inspirerende speech schrijven. Hieronder lees je zijn visie op het gebruik van AI bij het maken van een speech.

‘Inspirerende Masterclass met Bob de Ruiter bij Meines Holla & Partners’

Wat doet een speechschrijver bij Meines Holla & Partners, het aan het Lange Voorhout in Den Haag gevestigde lobbykantoor? De medewerkers van dit bureau hoeven toch geen speeches te houden?

Politiek. Om te genezen van de huidige deprimerende bestuurscultuur moet Den Haag in therapie, stelt Bob de Ruiter. Het medicijn: stel zaken niet erger voor, luister naar elkaar en laat twijfel toe. Nu het ene na het andere verkiezingsprogramma het licht ziet, kan het gezelschapsspel beginnen: zoek de verschillen. Die zijn er in overvloed. Er is echter één onderwerp waar haast iedereen naar snakt: de nieuwe bestuurscultuur.

In juni 2021 werd Bob de Ruiter, speechschrijver woonachtig in Portugal, benaderd door een D66-woordvoerder. Of hij samen met hem de HJ Schoo-lezing voor Sigrid Kaag wilde schrijven. De Ruiter stuurde zijn concept 8 augustus in. Maar daarna gebeurden er „vreemde dingen”. Er kwam kritiek dat zijn tekst niet actueel was. Er viel stilte in. En toen ineens, daags voor de HJ Schoo-lezing, vond hij Kaags spreektekst in zijn mailbox.

Het is niet zo gemakkelijk voeling te houden met de Nederlandse politiek als je in Portugal woont. Dat merkte ik afgelopen zomer. Mij was gevraagd suggesties aan te dragen voor de H. J .Schoo-lezing van Sigrid Kaag. Als rode draad stelde ik voor: ‘Constructiever omgaan met tegenstellingen: hoe doe je dat?’ Na de mislukte formatiepogingen, het functie elders-debat (‘Hier scheiden onze wegen’) en alle kwesties die spelen, leek me dat wel een goede vraag.

Wij zijn niet de rationele wezens zoals we onszelf graag zien. Nee, wij laten ons vooral leiden door onze intuïties en onze spontane en deels onbewuste impulsen. In zijn wereldwijde bestseller, The Righteous Mind, gebruikt Jonathan Haidt daar deze beeldspraak voor: wij zijn als de olifant en zijn berijder. De olifant staat voor onze intuïties, emoties en gut feelings. Hij wendt zich af van de dingen die hem niet bevallen maar leunt voorover naar alles wat hem wel aanstaat. Het is de olifant die regeert en het is aan de berijder (ons denkvermogen) om er het logische verhaal bij te verzinnen.