Sigrid Kaag bleef stil over netelige kwesties in Abel Herzberg-lezing

Sigrid Kaag bewonder ik al heel lang. Er wordt wel gezegd dat zij de beste Minister van Buitenlandse Zaken is die we helaas nooit zullen hebben. Als D66’er koester ik de hoop dat zij op een dag de minister-president wordt die wij wel zullen hebben. Ik keek dan ook uit naar haar Abel Herzberg-lezing. Zou zij bruggen gaan slaan? Zou zij de bubbels doorprikken en links en rechts prikkelen om uit de loopgraven te komen?

In het begin raakte ik hoopvol gestemd. Ze begon over de stilte van wel weten wat er speelt, horen wat er geroepen wordt, maar het er niet over hebben en er ook niet echt iets aan doen.  Maar daarna verzandde haar pleidooi in beleidstaal over gelijkheid, universele mensenrechten en internationale samenwerking. Terecht stelde ze dat we niet stil moeten zijn als het gaat om racisme, xenofobie en nepnieuws. En natuurlijk moet daar ‘een krachtig weerwoord en waardig alternatief’ op moet worden geboden. Maar wat is dat antwoord dan? Dat blijft zeer vaag!

En voor iemand die stelt dat je niet moet zwijgen als mensen in de verdrukking raken, is zij opvallend stil over de negatieve effecten van de globalisering, de toenemende inkomensongelijkheid en de spanningen die de multiculturele samenleving met zich mee kan brengen. Maar luistert zij naar de mensen die tot nu het gevoel hebben dat zij alleen door Wilders of Baudet gehoord worden?

Inderdaad. Dit zijn thema’s die niet passen in een progressief, optimistisch en kosmopoliet wereldbeeld, maar die wel leven onder een ander deel van de Nederlandse bevolking. Deze groep heeft een begrijpelijke angst gekregen voor verandering, omdat die voor hen niet goed heeft uitgepakt.

En ja, het klopt dat deze angst door een aantal politieke partijen wordt vertaald in racisme, xenofobie, een afwijzing van elke vorm van internationale samenwerking en dat ondersteunt met nepfeiten. Maar dat betekent nog niet dat de mensen die op die partijen stemmen racistisch, xenofoob of onnozel zijn. Van een topdiplomaat als Kaag mag verwacht worden dat ze voorbij de standpunten kijkt en zoekt naar de belangen die erachter schuil gaan.

Een gemiste kans dus. Kaag geeft een weerwoord in onmiskenbare D66-taal, maar blijft stil over het redelijk alternatief waar ik reikhalzend naar uit kijk.