Een constructief debat: wie durft?
Als polarisatie en versnippering toenemen, groeit ook het verlangen naar het tegendeel: naar eensgezindheid en het gevoel van ‘met zijn allen één’. Alle politieke partijen willen dat ook graag. Notoire dwarsliggers als de PVV en de FVD met hun liefde voor nationale tradities en symbolen misschien nog wel het meest. Maar dan wel op basis van hun eigen opvattingen. Zoals Von Clausewitz al zei: iedereen wil vrede ‘De vijand wil het liefst vreedzaam met zijn troepen ons land binnen trekken.’
Wie waarde hecht aan grotere saamhorigheid – of althans een meer constructieve omgang met tegenstellingen – moet uit een ander vaatje tappen en dingen doen waar de doorsnee politicus geen zin in heeft. Zoals praten over onderwerpen – of aspecten daarvan – die niet in zijn straatje (of ‘frame’) van pas komen. Hoewel de politicus op andere momenten graag het debat zoekt, beschikt hij eveneens over een rijk arsenaal aan middelen, reflexen en trucjes om dat juist uit de weg te gaan.
In het asieldebat worden die volop ingezet. Het begint er al mee dat zowel linkse als rechtse politici sommige problemen simpelweg ontkennen en zich al helemaal niet in de moeilijkheden van andere mensen willen verplaatsen. Zo hebben fanatieke supporters van strenge immigratie beperkingen geen oog voor de soms gevaarlijke omstandigheden die asielzoekers zijn ontvlucht. Van de erbarmelijke omstandigheden in en rond het aanmeldcentrum in Ter Apel liggen zij ook niet wakker. Of zien er zelfs het voordeel van in: dat zou wel eens een afschrikwekkend effect kunnen hebben.
Progressieve politici die voorstander zijn van een ruimhartig asielbeleid hebben eveneens een reeks onderwerpen waar zij niet over willen praten. Zo hebben zij de kosten van immigratie, de soms gebrekkige integratie en het vrouwonvriendelijke karakter van de Islam als ‘no go area’s’ bestempeld. En als er spandoeken hangen met weinig genuanceerde teksten, zijn ze helemaal gauw klaar. Dan doen zij de protesten simpelweg af als uitingen van xenofobie of racisme.
Heel soms zegt een progressieve opiniemaker dat we het gesprek met ‘de boze witte burger’ moeten aangaan. Waarom dan? Om ‘uit te leggen’ dat ‘er geen sprake is van een opwaartse trend’, dat het aantal asielzoekers in Nederland ‘onder het Europees gemiddelde ligt’ en dat het percentage criminelen slechts ‘5 procent’ is Nou, daar heb je wat aan als je in Albergen woont en hoort dat in jouw dorp honderden asielzoekers gehuisvest worden. (‘Oh, gelukkig, er is geen sprake van een opwaartse trend.’) Of als je een Hardenberg woont, waar 5 procent van de asielzoekers nu al dagelijks en al heel lang voor overlast zorgt.
Het is dus nog steeds wachten op de dag dat een constructief asieldebat wordt gevoerd, een debat waarin de deelnemers zich in elkaar verplaatsen. ‘Als er een geheim is voor succes,´ zo zei Henri Ford, ´dan is dat het vermogen om het standpunt van de ander te begrijpen en de dingen zowel vanuit zijn perspectief te zien als vanuit dat van jezelf.´
Een van de cruciale vragen in dit debat luidt als volgt. Hoeveel mensen kunnen en willen we jaarlijks opvangen, als we althans vinden dat zij niet buiten moeten slapen en moeten zorgen voor voldoende woonruimte en opvangcentra en genoeg professionele begeleider bij de integratie? Wat mag dat kosten en hoe verdelen we de lasten? Voor welke keuzes en dilemma’s staan we dan precies?
Het asielvraagstuk is slechts een van de hoofdpijndossiers die Nederland verdeeld houden. En iedereen zal in zijn eigen omgeving nog wel kleinere kwesties kennen die de gemoederen bezig houden, lastige onderwerpen waar wel over wordt gefluisterd en geroddeld maar niet gesproken.
Zeker, een constructief debat zou wel eens moeilijk, zwaar en emotioneel debat kunnen worden. Maar dat is juist de reden om dat aan te gaan. Als ik een voormalige president mag parafraseren, ‘not because it is easy, but because it is hard.’
U durft dat debat aan? U bent bereid om alle kanten van een zaak te bekijken en te bespreken? Mooi! Dan heeft u zich gekwalificeerd voor de training ‘Spreken in het hol van de leeuw’.
Lees er meer over op www.hetbetereverhaal.nl. Zie vooral: Training: Spreken in het hol van de leeuw – Het Betere Verhaal
